علی آزادگان کارشناس نجوم در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: شامگاه جمعه پنجم مرداد ۱۳۹۷ از ایران می توان شاهد خسوفی بود که طولانی ترین گرفت قرن۲۱ است.

وی با بیان اینکه شروع این ماه گرفتگی بزرگ در ساعت ۲۱:۴۴ دقیقه روز جمعه ۵ مرداد است، خاطر نشان کرد: کل مراحل این ماه گرفتگی که جمعه آغاز می شود و سحرگاه شنبه به پایان می رسد شش ساعت و ۱۳ دقیقه و ۴۸ ثانیه طول خواهد کشید.

آزادگان با بیان اینکه در این ماه گرفتگی، ماه در اولین مرحله گرفت وارد نیم سایه زمین می شود که نشان از آغاز گرفت است، بیان کرد: ماه به تدریج بیشتر داخل نیم سایه زمین فرو می رود تا اینکه بالاخره لبه ماه وارد تمام سایه زمین می شود و این مرحله را با نام آغاز گرفت جزئی می شناسیم.

وی افزود: ماه با حرکت در سایه زمین بیشتر وارد تمام سایه زمین می شود تا اینکه لبه مقابل ماه هم وارد تمام سایه زمین خواهد شد که بعد از آن کل ماه در تمام سایه زمین قرار گرفته و ماه گرفتگی کلی آغاز می شود.

به گفته این کارشناس نجوم، بعد از آن، ماه به حرکت خود در تمام سایه زمین ادامه می دهد تا به اوج برسد.

وی با بیان اینکه حدود ۴ صبح کلیه مراحل خسوف به پایان می رسد، عنوان کرد: بعد از اوج ماه گرفتگی، ماه تمام مراحل قبلی را به ترتیب معکوس طی می کند تا کاملا از تمام سایه و سپس از نیم سایه خارج شود.

زمان دقیق جزئیات ماه گرفتگی

وی خاطر نشان کرد: درباره دلیل طولانی بودن این خسوف می توان به عبور قرص ماه از وسط تمام سایه زمین اشاره کرد.

تصویر عبور ماه از وسط سایه زمین

وی با اشاره به ماه گرفتگی های اخیر گفت: در خسوف بهمن ۱۳۹۶ قرص ماه از قسمت جنوبی تر تمام سایه ماه عبور کرد و خسوف کلی یک ساعت و ۱۶ دقیقه به طول انجامید.

جدول مدت زمان طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱

وی گفت: البته پیش بینی شده که در خسوف بهمن ۱۳۹۷ هم قرص ماه از قسمت شمالی تر تمام سایه ماه عبور کند و خسوف کلی یک ساعت و ۲ دقیقه طول بکشد.

وی با بیان اینکه خسوف ۵ مرداد طولانی ترین خسوف قرن است، گفت: یکی از دلایل طولانی بودن این ماه گرفتگی این است که مدار ماه به دور زمین به شکل بیضی است و دارای اوج و حضیض است.

ساختار کلی طولانی ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱

وی ادامه داد: ماه در اوج مدار خود بیشترین فاصله از زمین را دارد و به همین دلیل قرص ماه نیز کوچکتر است و بنا بر قوانین مداری کپلر سرعت حرکت مداری آن نیز به کمترین مقدار می رسد. از قضا درست در همین روز ماه در اوج مداری خود قرار دارد پس قرص ماه با سرعت کمتری تمام سایه ماه را طی می کند و خسوف طولانی تر می شود.

به گفته این کارشناس نجوم، البته در این خسوف، مرکز قرص ماه کمی از مرکز تمام سایه زمین عبور می کند و همین باعث شده تا چند دقیقه از طولانی ترین خسوف ممکن یعنی یک ساعت و ۴۷ دقیقه کوتاه تر باشد ولی در هرصورت طولانی ترین خسوف قرن بیست و یکم خواهد بود.

وی با بیان اینکه طولانی ترین خسوف قرن بیستم هم در همین روزها یعنی تابستان رخ داده بود، گفت: چون در این روزهای سال همیشه زمین در اوج مداری خود قرار دارد و از خورشید دور است، سایه زمین هم مخروط درازتر و عریضتری دارد که خود به طولانی شدن خسوف کمک می کند.

نقشه مناطق مختلف زمین از نظر امکان رویت ماه گرفتگی

آزادگان با بیان اینکه رویت این خسوف از هر جای ایران در صورت مناسب بودن هوا امکانپذیر است، گفت: از دیگر ویژگی هایی که برای این خسوف می توان پیش یینی کرد تاریک تر بودن قرص ماه در حین خسوف نیم سایه ای، جزئی و کلی است. معمولا خسوف هایی که بعد از آتشفشان های بزرگ روی می دهند تاریک تر از حال عادی هستند و فعال بودن بعضی از آتشفشان های زمین ممکن است روی تاریکی ماه تاثیرگذار باشد.

وی گفت: همین شب می توان مریخ را نیز در فاصله ۶ درجه ای ماه دید. مریخ در این شب به مقابله با خورشید می رسد و درخشندگی آن در آسمان ما پنج برابر بیشتر از حال عادی خواهد بود. در این وضعیت مریخ در فاصله ۷۱ میلیون کیلومتری قرار دارد. این فاصله تا چند روز بعد یعنی سه شنبه ۹ مرداد به ۵۸ میلیون کیلومتر کاهش می یابد و درخشندگی مریخ هم نسبت به چند روز قبل دو برابر خواهد شد.