عکاسان نجومی نمای باز برای عکاسی از آسمان پرستاره و نوار راه شیری چاره‌ای
جز سفر به مناطق تاریک ندارند. اما می‌توان در شهرها نیز از برخی از سوژه‌های
آسمانی عکاسی کرد. شناخت آسمان و برنامه‌ریزی برای عکاسی به شما کمک خواهد کرد که
در شهرهای بزرگ نیز بتوانید عکس‌های نجومی خوبی بگیرید.
طلوع و غروب ماه کامل و هلال ماه
ماه کامل تقریبا هم‌زمان با غروب خورشید طلوع می‌کند و سحرگاه روز بعد و حوالی
طلوع خورشید غروب می‌کند. به این ترتیب فرصت خوبی ایجاد می‌شود تا بتوانید جلوه‌ی
باشکوه ماه کامل را با مناظر زمینی ترکیب کنید و از آسمان روشن گرگ‌ومیش نیز برای
کنترل نور و نورپردازی منظره‌ی زمینی استفاده کنید.
همین اتفاق در زمانی که ماه در حالت هلال قرار دارد نیز اتفاق می‌افتد. در
واقع نزدیکی ماه به افق و شرایط نوری مناسب در زمان طلوع و غروب خورشید این امکان
را فراهم می‌کند تا بتوانید ماه را با سوژه‌های زمینی ترکیب و در یک فریم تصویری
با شرایط نوری مناسب ثبت کنید.
مقارنه‌ها
ماه در مسیر حرکت خود در آسمان گاهی در نزدیکی سیارات و ستاره‌های پرنور قرار
می‌گیرد. چنین رویدادهایی با نام مقارنه یا همنشینی شناخته می‌شوند که سوژه‌ی
جذابی برای عکاسان نجومی هستند.
مقارنه‌ی ماه و سیاره‌ی درخشان زهره، یا به عبارت دیگر مقارنه‌ی پرنورترین
اجرام آسمان شب، یکی از جذاب‌ترین مناظری است که در آسمان شهرها نیز می‌توان از
آن لذت برد. از آن جایی که زهره همیشه کمی پیش از طلوع یا پس از غروب خورشید در
آسمان دیده می‌شود می‌توانید برای عکاسی از نور گرگ‌ومیش نیز بهره ببرید.
عکس ۱: مقارنه‌ی ماه و زهره بر فراز میدان نقش جهان اصفهان، دقایقی پس از غروب
خورشید. عکس از امیررضا کامکار.
مقارنه‌ی ماه با دیگر ستاره‌ها و سیارات پرنور نیز گاهی جذابیت‌های خاص خود را
دارد. با دنبال کردن تقویم‌های نجومی/رصدی می‌توانید از زمان این رویدادها آگاه
شوید و برای عکاسی از آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
رویدادهای نجومی خاص
ترکیب رویدادهای نجومی خاص، مانند گرفت‌های ماه و خورشید، با مناظر شهری سوژه‌ی
مناسب دیگری است که می‌تواند منجر به تصاویر بدیعی شود. طلوع یا غروب ماه گرفته یا
ثبت مراحل ماهگرفتگی یا خورشیدگرفتگی بر فراز مناظر شهری از سوژه‌هایی است که با
برنامه‌ریزی و مکان‌یابی مناسب می‌توانید به ثبت آن‌ها بپردازید.
عکس ۲: طلوع ماهِ گرفته در آسمان تهران. عکس از امیررضا کامکار.
تصاویر رد ستاره‌ای
در دوران عکاسی آنالوگ ثبت تصاویر رد ستاره‌ای در مکان‌هایی با آلودگی نوری
زیاد غیرممکن بود. اما امروزه و با دوربین‌های دیجیتال می‌توان حتی در بزرگ‌ترین
شهرهای دنیا نیز تصاویر رد ستاره‌ای، آن هم با تعداد ستاره‌ّهای نسبتا زیاد، ثبت
کرد.
در عکاسی دیجیتال می‌توان تصاویر رد ستاره‌ای را با انباشت تعداد زیادی عکس با
نوردهی‌های کوتاه ساخت. با استفاده از این روش و بهره‌گیری از نوردهی کوتاه و
حساسیت نسبتا زیاد می‌توانید ستاره‌های بسیاری را حتی در آسمان شهرهای بزرگ ثبت
کنید. هرچند که ستاره‌ها در چنین شرایطی فروغ چندانی ندارند و در تصویر تک‌فریم به
زحمت دیده می‌شوند، اما با ترکیب تعداد زیادی عکس و ایجاد شدن رد ستاره‌ها جلوه‌ی
عکس کاملا عوض می‌شود. آسمان زمستان با ستاره‌های پرنور پرتعدادش موقعیت مناسبی
برای ثبت این نوع عکس‌ها ایجاد می‌کند.
عکس ۳: طلوع ستاره‌های پرنور آسمان زمستان بر فراز بادگیرهای بافت تاریخی شهر
یزد. عکس از امیررضا کامکار.
صورت‌های فلکی بارز و ستاره‌های پرنور
در شرایط نوری مناسب می‌توان صورت‌های فلکی بارز مانند جبار را با مناظر شهری
ترکیب کرد. به خصوص در نماهایی با لنزهای نرمال (۳۵ تا ۵۰ میلی‌متر) که بتواند
توجه مخاطب را به یک صورت فلکی خاص یا چند ستاره‌ی پرنور جلب کند. برای عکاسی از
چنین سوژه‌هایی باید از منابع نوری مستقیم فاصله بگیرید. همچنین بهتر است منظره‌ای
را انتخاب کنید که در زمان عکاسی از آن نور متمرکز و شدیدی به سمت دوربین تابیده
نشود.
ایستگاه فضایی بین‌المللی و ماهواره‌های پرنور
همان‌طور که تا این جا دیدید و مشخص است عکاسی نجومی در شهرها به اجرام پرنور
آسمانی محدود می‌شود. دسته‌ای دیگر از اجرام پرنور برخی از ماهواره‌ها هستند. در
میان ماهواره‌های فراوانی که به دور زمین می‌گردند ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) و ماهواره‌های ایریدیوم بیشترین
درخشش را دارند.
در سایت Heavens-Above می‌توانید با
وارد کردن محل عکاسی از زمان و جهت عبور این ماهواره‌ها مطلع شوید.
ایستگاه فضایی بین‌المللی تقریبا با سرعت حرکت یک هواپیما در آسمان جابه‌جا می‌شود.
بنابراین می‌توانید با ترکیب چند عکس با نوردهی کوتاه و استفاده از لنزهای واید
مسیر حرکت ISS را در آسمان
ثبت کنید.
درخش‌های ایریدیوم اما بسیار سریع و تنها در چند ثانیه اتفاق می‌افتند. در
بازه‌های زمان‌های مشخصی نور خورشید درست به سطوح بازتابنده‌ی این ماهواره‌ها
برخورد می‌کند و باعث می‌شود که ناگهان ماهواره‌ای کم‌نور درخششی حتی پرنورتر از
سیاره‌ی زهره پیدا کند. برای عکاسی از ایریدیوم‌ها باید در زمان مشخص‌شده جهت مورد
نظر را نشانه بروید تا با انتخاب نوردهی مناسب (حدود پنج ثانیه) بتوانید کل درخش
را در تصویرتان ثبت کنید.
نویسنده : امیررضا کامکار