دانشمندان می‌گویند شواهدی از وجود تل‌های متان منجمد را در پلوتو پیدا کرده‌اند.
این تحقیق که در نشریه دانش منتشر شده بر اساس اطلاعاتی است که فضاپیمای افق نو (New Horizon) ناسا فراهم کرده است. این کاوشگر در ژوئیه سال ۲۰۱۵ پس از یک دهه سفر در منظومه شمسی، با سرعت ۵۸,۵۳۶ کیلومتر در ساعت از نزدیکی پلوتو گذشت و اطلاعاتی را از این سیاره گردآوری کرد.
پیش از این دانشمندان فکر می‌کردند که جو پلوتو رقیق‌تر از آن است که در سطح آن عارضه‌های طبیعی شبیه کره زمین شکل گرفته باشد اما بررسی جدید نشان می دهد که این سیاره دوردست بسیار فعالتر از آن است که تصور می‌شد.
محققان عکس‌های کاوشگر از منطقه‌ای در پلوتو به نام فلات اسپوتنیک را بررسی کردند و متوجه شدند بخشی از این فلات را تل‌هایی از متان منجمد -شبیه تلماسه‌ای که در کره زمین دیده می شود- پوشانده است.
این تلماسه‌ها در حاشیه یک رشته کوه یخ به ارتفاع پنج کیلومتر قرار دارند. دانشمندان می‌گویند این تل‌های متان منجمد با همدیگر بین چهارصد متر تا یک کیلومتر فاصله دارند و از ذرات متان منجمد به اندازه دویست تا سیصد میکرومتر -تقریبا به اندازه یک دانه ماسه- تشکیل شده‌اند.
دکتر مت تفلر، نویسنده اصلی گزارش این تحقیق و استاد دانشگاه پلیموث در بریتانیا می‌گوید آنها نتوانسته‌اند این ذرات متان را مستقیما ببینند اما تل‌ها را دیده‌اند و با در نظر گرفتن چگالی جو پلوتو، مشخصات فیزیکی تل‌های متان، فاصله این تل‌ها از هم و سرعت بادی را که باعث شکل گیری این تل‌ها می‌شود تخمین زدند و با مدل سازی، اندازه ذرات متان را محاسبه کردند.
حق نشر عکسNASA / JHUAPL / SWRIImage captionتل‌های متان منجمد در نیمه پایین عکس دیدهمیشوندبرای اینکه چنین تلماسه‌هایی شکل بگیرند جو باید آنقدر متراکم باشد که حرکت باد را ممکن کند، ذراتی وجود داشته باشد که این تل‌ها را شکل بدهند و مکانیسمی برای بلند کردن این ذرات در کار باشد.
در ظاهر هیچ یک از این شرایط در پلوتو فراهم نیست اما دکتر تفلر و همکارانش حساب کرده‌اند که این تل‌های متان در یکی از پربادترین مناطق پلوتو قرار دارند که سرعت باد در آن به ده متر بر ثانیه می‌رسد و می تواند ذرات متان را از زمین بلند کند.
جریان هوا وقتی از کوه‌های یخ مجاور پایین می‌آید باد تولید می‌کند و همزمان، مواد یا تصعید یا مستقیما به گاز تبدیل می‌شوند.
حق نشر عکسNASA / JHUAPL / SWRIImage captionافق پلوتودانشمندان حدس می‌زنند این تل‌ها از ذرات متان و احتمالا ذرات نیتروژن تشکیل شده و ممکن است در کوه یخ مجاور، یک منبع متان وجود داشته باشد.
برای بلند شدن ذرات متان از زمین محققان فکر می‌کنند اندک نوری که از خورشید به پلوتو می‌رسد احتمالا دمای آن را گرمتر از منفی ۲۳۰ درجه -نقطه انجاد نیتروژن- می‌کند. وقتی یخ زیر سطح پلوتو گرم می‌شود بلورهای متان، نیتروژن جامد را تصعید می‌کند و این امکان را می‌دهد که بلورهای متان از زمین بلند شوند.
دکتر تفلر می‌گوید این تحقیق باعث تغییر نگاه دانشمندان نسبت به پلوتو شده است و دیگر آن را تکه یخی منجمد در دوردست ترین جای منظومه شمسی نمی‌بینند بلکه سیاره‌ای پویا می‌دانند که "هنوز در حال تغییر و شکل گیری است."
حق نشر عکسNASA / JHUAPL / SWRIImage captionسطح پلوتو که شبیه پوست مار است و دانشمندان حدس می‌زنند بجز تل‌های متان در آن تیغه‌های یخ هم وجود داردبه این ترتیب پلوتو در کنار زمین، مریخ، ناهید، تایتان ماه بهرام، و دنباله دار ۶۷ پی، یکی از اجرام آسمانی است که عارضه‌ای طبیعی مثل تلماسه در آن شناسایی شده است.
اکنون دانشمندان نه فقط توجهشان به خود این تل‌ها به عنوان پدیده‌ای جالب جلب شده بلکه می‌خواهند بدانند آیا در دیگر منظومه‌های ستاره‌ای هم چنین تل‌هایی وجود دارند یا نه. دانشمندان در حال حاضر نمی‌توانند سطح بسیاری از اجرام آسمانی را ببینند اما اگر چنین امکانی را پیدا کنند ممکن است امکان یافتن پدیده‌های مشابه مثل تلماسه‌های کره زمین یا پلوتو را بیابند.
حق نشر عکسNASA/JHUAPL/SWRI/STEVE GRIBBENImage captionMU۶۹ ۲۰۱۴ در کمبرند کویپرفضاپیمای افق نو اکنون توجه خود را به یک جرم فضایی در کمربند کویپر معطوف می‌کند که MU۶۹ ۲۰۱۴ نام دارد.
دانشمندان هفته آینده این فضاپیما را بیدار می‌کنند تا به موقع به گذر از نزدیکی این جرم آسمانی برسد. این گذر برای روز اول سال نو میلادی آینده برنامه‌ریزی شده است.
حق نشر عکسNASA / JHUAPL / SWRI
منبع: بی‌بی‌سی