در مقاله‌های پیشین نگاهی داشتیم به ویژگی‌ها و
نمونه‌های مناسب دوربین‌ها و لنزها در عکاسی شب. در این مقاله مروری می‌کنیم بر
تعدادی از لوازم جانبی که گاهی استفاده از آن‌ها به بهتر شدن تصاویر کمک می‌کند و
در برخی موارد امکان تجربه‌هایتازه‌ای را فراهم می‌کند.
سه‌پایه
سه‌پایه جزء ابزارهای ضروری برای انجام عکاسی
زمین و آسمان است. برای ثبت تصاویری با نوردهی طولانی باید از سه‌پایه‌ای محکم و
استوار استفاده کنید که تحمل وزن ابزارهای‌تان را داشته باشد و با وزش باد به
آسانی نلرزد.
هر سه‌پایه از دو بخش اصلی تشکیل شده است که
عبارتند از پایه‌ها و هد. هد وظیفه‌ی تنظیم جهت دوربین را بر عهده دارد. هد سه‌پایه
در دو نوع بال‌هد و سه‌جهته عرضه می‌شود که برای عکاسی شب می‌توانید از هر دو
استفاده کنید. البته که هر کدام مزایا و معایبی دارند. بال‌هدها سبک و جمع‌وجورند
و می‌توانید با استفاده از آن‌هاسریع‌ترکادربندی کنید. در آن سود هدهایسه‌جهته (با
سه محور برای تنظیم سمت، ارتفاع و محور عمودی-افقی) در عکاسی پانوراما عملکرد
بهتری دارند. هرچند که با کمی دقت در کادربندیمی‌توان به راحتی با بال‌هد نیز
تصاویر پانورامایبی‌نقصی را ثبت کرد.
نمونه‌ای از یک هد سه‌جهته (سمت چپ) و بال هد.
از آن جا که سفر بخشی از عکاسی زمین و آسمان است
باید به وزن هر ابزار نیز توجه کنید. سه‌پایه‌های بسیار سبکی از جنس فیبر کربن در
بازار وجود دارند که با وجود وزن کم استقامت خوبی نیز دارند. البته این سه‌پایه‌ها
قیمت زیادی دارند و شاید بهتر باشد در شرایطی که بودجه محدود است این هزینه را صرف
دوربین یا لنز کنید. با کمی گشت‌وگذار در بازار می‌توانیدسه‌پایه‌هایی با قیمت‌هایمناسب‌تری
نیز پیدا کنید که به اندازه‌ی کافی سبک و جمع‌وجور باشند. برای خرید سه‌پایه بهتر
است حضوری اقدام کنید تا بتوانید ویژگی‌های هر مدل را دقیق‌تر بررسی کنید.
نکته‌ی دیگر که باید در خرید سه‌پایه به آن توجه
کنید انعطاف‌پذیری آن است. چرا که عکاسی در محیط‌هایشیب‌دار با سه‌پایه‌هایی که
پایه‌های‌شان به یک‌دیگر متصل است کمی مشکل است.
تراز روی هد (در جهت‌های مختلف) و روی پایه‌ها
نیز به کادربندری صحیح، به خصوص در تصاویر پانوراما، به شما کمک خواهد کرد.
ریموت‌تایمر
خوشبختانه در سال‌های اخیر قابلیت ثبت مجموعه
تصویر به دوربین‌های هر دو شرکت‌کانن و نیکون اضافه شده است. اما اگر دوربین شما
این قابلیت را ندارد و یا می‌خواهیدنوردهی‌هایی بیش از ۳۰ ثانیه انجام دهید باید
از ابزاری به نام ریموت‌تایمر استفاده کنید.
ریموت‌تایمرها در دو نوع ساده و با قابلیت
برنامه‌ریزی در بازار عرضه می‌شوند. در نوع ساده شما تنها می‌توانیدشاتر را قفل
کنید و در حالت بالب (Bulb) تا
هر زمان که بخواهید نوردهی کنید. با گذاشتن دوربین در حالت عکاسی پیایی و تنظیم
نوردهی در دوربین نیز می‌توانید مجموعه عکسی برای تصاویر رد ستاره‌ای یا تایم‌لپس
تهیه کنید.
اما ریموت‌هایی با قابلیت برنامه‌ریزی امکانات
بیشتری را در اختیار شما قرار می‌دهند. در این مدل‌هامی‌توانیدنوردهی، فاصله‌ی بین
ثبت دو عکس، تاخیر پیش از آغاز ثبت هر عکس و تعداد عکس‌ها را مشخص کنید. با اجرای
برنامه‌ای که به ریموت داده‌اید دوربین به کمک ریموت تصاویر را با همان برنامه‌ی
زمانی که مشخص کرده‌اید ثبت خواهد کرد.
شرح عکس: نمونه‌ای از ریموت‌های ساده (سمت چپ) و
با قابلیت برنامه‌ریزی.
نرم‌افزارهای تلفن همراهی نیز با قابلتی کنترل
از راه دور در بازار وجود دارند که به کمک وای‌فای به دوربین متصل می‌شوند.
استفاده از این نرم‌افزارها باعث مصرف زیاد باطریمی‌شود که مشکلاتی را، به خصوص در
عکاسی شب، ایجاد می‌کند.
باطری اضافه
در سفرهای عکاسی شب بهتر است حداقل یک یا دو
باطری اضافه همراه داشته باشید. چرا که ثبت نوردهی‌ّهایبلندمدت در هوای معمولا سرد
شب باعث خالی شدن سریع باطریمی‌شود.
برای عکاسی تایم‌لپس چند ساعته نیز بهتر است از
گریپ استفاده کنید. در برخی شرایط گریپ نیز جوابگوی تایم‌لپس‌های غروب تا طلوع
نیست و باید از باطری‌های خارجی استفاده کنید.
کارت حافظه
غیر از حجم کارت حافظه سرعت آن نیز اهمیت دارد.
سرعت کارت حافظه را باید با توجه به حجم فایل‌های خام دوربین‌تان، که به رزولوشن
دوربین بستگی دارد، انتخاب کنید. فیلمبرداری با کیفیت‌های بالا و عکاسی پیاپی
(مانند ثبت تایم‌لپس) نیازمند کارت حافظه‌ای با سرعت متوسط رو به بالاست است.
فیلتر
از فیلترهای مختلفی در عکاسی شب استفاده می‌شود.
از فیلترهای عمومی تا فیلترهای خاصی که صرفا برای عکاسی شب تولید می‌شوند. از بین
فیلترهای عمومی فیلتر دیفیوزر و ستاره‌زن مناسب افزایش جلوه‌یستاره‌ها در تصاویر
نمای باز هستند. فیلتر دیفیوزر علاوه بر آن‌که با پخش کردن نور ستاره‌های پرنور آن‌ها
را بزرگ‌تر نشان می‌دهد در ثبت رنگ آن‌ها نیز موثر است. فیلتر ستاره‌زن نیز که در
سه نوع ۴، ۶ و ۸ پر در بازار وجود دارد نمای جالبی از ستاره‌های پرنور ایجاد می‌کند.
شرح عکس: تصویر سمت چپ بدون فیلتر و تصویر سمت
راست با فیلتر دیفیوزر گرفته شده‌اند. عکس‌ها از امیررضا کامکار.
فیلترهای دیفیوزر شرکت کوکین کیفیت خوبی دارند. این
فیلترها اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند. برای لنزهایی با میدان دید باز و قطر
دهانه‌ی زیاد بهتر است از مدل‌هایبزرگ‌تر استفاده کنید. شدت تاثیر فیلترها نیز
متفاوت است. اگر قصد دارید در تمام طول نوردهی و با نگه‌دارنده (هولدر) فیلتر را
روی لنز قرار دهید بهتر است از مدل‌های ۸۲۰ یا ۸۳۰ استفاده کتید. مدل‌های ۸۳۰ به
بالا را نیز می‌توان تنها در کسری از زمان نوردهی با دست جلو لنز قرار داد. البته
تاثیر فیلتر علاوه بر زمان نوردهی به دیافراگم و حساسیت نیز بستگی دارد.
فیلترهایی تخصصی نیز برای عکاسی شب تولید می‌شوند
که با سد بخشی از طیف اثر آلودگی نوری را در تصویر کم می‌کنند. نوع خاصی از این
فیلترها که به فیلتر کلیپمعروف‌اند به جای آن که روی لنز قرار بگیرند بین سنسور و
لنز جای می‌گیرند. در واقع با باز کردن لنز و بالا بردن آینه، فیلتر جای آینه را
می‌گیرد. به این ترتیب و با توجه به این که آینه دیگر در سیستم عمل نمی‌کند امکان
دیدن نما از ویزور (چشمی) وجود ندارد و کادربندری باید با استفاده ازLive View
انجام شود.
در مقاله‌ای جداگانه بیشتر درباره‌ی فیلترهای
مخصوص عکاسی نجومی خواهیم نوشت.
در مقاله‌ی بعدی به بررسی یکی دیگر از لوازم
جانبی عکاسی نجومی، یعنی موتورهایردیاب، خواهیم پرداخت.
امیررضا کامکار