پژوهشگر گروه لرزه زمین‌ساخت و زلزله‌شناسی سازمان زمین‌شناسی با بیان این که رخداد زمین لرزه‌های بزرگ در پهنه زاگرس هیچگاه دور از انتظار نیست، اظهار داشت: در زمین لرزه شامگاه یکشنبه سرپل ذهاب نزدیک به ۳۰ برابر زمین لرزه بم انرژی آزاد شد که با توجه به عمق ۱۰ کیلومتری آن تخریب زیادی در سطح و شهرها و روستاهای قرار گرفته در پهنه رومرکزی ایجاد کرد.

به گزارش دیده بان علم ایران، دکتر شهریار سلیمانی آزاد با اشاره به وقوع زمین‌لرزه در محدوده باختر کرمانشاه گفت: آنچه می‌توان از پهنه رومرکزی این زمین لرزه دریافت کرد این است که این رخداد در مرز میان دو کشور در مناطق سرپل ذهاب و قصر شیرین در ایران و حلبچه در عراق به وقوع پیوسته است که با توجه به کم جمعیت نبودن این مناطق و تراکم گسترده روستاها و شهرها اثرات این زمین لرزه در منطقه‌ای گسترده احساس شد.

وی ضمن اشاره به دیدگاه لرزه‌ زمین‌ساختی رشته کوه زاگرس که در بخش میانی کمربند کوه زایی آلپ-هیمالیا قرار گرفته است، اظهار داشت: این قسمت شامل چهار پهنه گسلی اصلی با راستای شمال باختری است که گسل جبهه کوهستان زاگرس در بخش جنوبی و گسل زاگرس بلند در شمال آن، دو مورد از این پهنه‌های گسلی را تشکیل می‌دهند که این دو در پهنه رومرکزی زمینلرزه اخیر به هم نزدیک می شوند.

سلیمانی آزاد با بیان این‌ که روند این دو جبهه ساختاری، شمال باختر-جنوب خاور است، افزود: در محدوده سرپل ذهاب، پهنه گسلی جبهه کوهستان زاگرس در نزدیکترین فاصله خود به گسل زاگرس بلند قرار می‌گیرد و ویژگی‌های شناخته شده از این منطقه به لحاظ جنبشی به صورت حرکات معکوس با مولفه کوچک راستا لغز-راست‌بر است.

وی عمق حدود ۱۰ کیلومتری را به عنوان نکته قابل تامل این زمین لرزه عنوان کرد و گفت: این مقدار عمق نسبت داده شده برای یک زمینلرزه با این مقدار انرژی می‌تواند تخریب زیادی در سطح و در شهرها و روستاهای قرار گرفته در این پهنه رومرکزی ایجاد کند.

به گفته سلیمانی آزاد، این عوامل به همراه زمان وقوع این زمینلرزه در شب هنگام به میزان تلفات افزوده است و این در حالی است که رخداد زمین لرزه‌های اثرگذار در پهنه زاگرس دور از انتظار نیست.

این پژوهشگر حوزه لرزه زمین‌ساخت ضمن تاکید بر ضرورت رعایت اصول ایمنی در ساخت‌وسازهای شهری و روستایی خاطرنشان کرد: باید تلاش کرد تا حد امکان از مکان‌های نزدیک به گسل‌های لرزه‌زا فاصله گرفته و در قدم بعدی ساختمان‌های مقاوم‌تر و اصولی‌تر در مناطق خطرزا که مجبور به زندگی در آنها هستیم، بسازیم.

وی با بیان این‌که سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور همواره سعی دارد تا نقشه‌های شناسایی مناطق لرزه‌زا را تهیه و در اختیار بخش طراح بگذارد، تصریح کرد: استفاده از این مطالعات به ضمانت اجرایی و مجریان باوجدان و متخصص نیاز دارد تا نسبت به ساخت‌و‌ساز مناسب و بهینه مقاوم در این مناطق پرخطر احساس مسئولیت بیشتری داشته باشند.

سلیمانی آزاد همچنین با بیان این‌که بر اساس اقلیم خشک و نیمه‌خشک موجود در ایران مردم از دیرباز به دنبال شناسایی ذخایر آب برای گذران زندگی در مناطق مختلف بوده‌اند، تاکید کرد: همواره آب در اولویت انتخاب محل زندگی مردم قرار داشته و آب معمولا در کوهپایه‌ها و دره یافت می‌شود که بر همین اساس ساخت‌وسازهای روستایی و سپس توسعه و تمرکز شهری و صنعتی به خاطر نیاز به آب در نزدیکی جبهه کوهستان قرار می‌گیرد که معمولا این مناطق را در ایران پهنه‌های گسلی دربر گرفته است.

این زمین‌شناس زمین لرزه با اشاره به این‌که در گذر زمان روستاهای کوچک به شهرها و مراکز جمعیتی تبدیل می‌شود و از این‌رو در گذر زمان ما خودمان را در مقابل رخداد زمینلرزه‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کنیم، خاطرنشان کرد: به لحاظ اینکه به ناچار جمعیت گسترده‌ای در این مناطق متمرکز می‌شوند باید شرایط ساخت‌وساز ایمن و بهینه را رعایت کنیم.

وی ضمن مقایسه زمین لرزه اخیر با زمین لرزه‌های بم و ورزقان تصریح کرد: زمین لرزه اخیر با این زمین لرزه‌ها نزدیک به یک واحد در بزرگا اختلاف دارد که این مقدار اختلاف به بیش از ۳۰ برابر در انرژی می‌رسد و این بدان معناست که در زمین لرزه شامگاه یکشنبه نزدیک به ۳۰ برابر زمین لرزه بم انرژی آزاد شد که به‌ طور مسلم این امر از اهمیت ویژه‌ای در این گستره برخوردار است.

به گفته وی، مسائل مطرح شده تاکنون برآوردهای مقدماتی است که باید با انجام تحقیقات میدانی در طی روزهای آتی توسط پژوهشگران سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور به مطالعات و نتایج تکمیلی دست یافت.

شایان ذکر است، یکشنبه ۲۱ آبان در فاصله ساعت ۲۱ تا ۲۲ مناطق مرزی غرب کشور دو بار لرزید که زلزله دوم به بزرگای ۷.۳ بود؛ در اثر این زمین لرزه مسیر ارتباطی سرپل ذهاب مسدود و خسارات زیادی به این مناطق به‌ویژه روستاهای پیرامون قصرشیرین، ازگله، تازه‌آباد، ثلاث باباجانی و سرپل ذهاب وارد شد که در این میان متاسفانه تعدادی از هموطنان کشته شده‌اند.

محل نزدیک شدن گسل جبهه کوهستان زاگرس به گسل بلند زاگرس در بخش‌های شمالی‌تر باعث بروز زمینلرزه شامگاه یکشنبه ۲۱ آبان در غرب کشور شده که بر اساس اعلام مراکز پژوهشی مختلف مرکز وقوع این زمینلرزه استان کرمانشاه حوالی ازگله در طول جغرافیایی ۴۵/۹، عرض جغرافیایی ۳۴/۸۴ و عمق ۱۱ کیلومتری زمین بوده و در پنج کیلومتری ازگله، ۲۵ کیلومتری تازه‌آباد، ۳۷ کیلومتری باینگان، ۱۱۲ کیلومتری سنندج و ۱۲۲ کیلومتری کرمانشاه روی داده است.

این زمین لرزه در بیشتر شهرهای استان کردستان نیز با شدت احساس شد به طوری که مردم در شهرهای مختلف این استان از جمله سنندج، قروه، بانه، پاوه، کامیاران، دیواندره، بیجار و مریوان از خانه های خود خارج شده و شب را در پارک‌ها و فضاهای باز گذراندند.