به تازگی گروهی از محققان و
منجمان اروپایی با استفاده از یک سامانه هوش مصنوعی موفق شده‌اند 56 منبع
نور مناسب در کهکشان را برای استفاده به عنوان لنز گرانشی شناسایی کنند.
به
گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، یکی از ابزارهای طبیعی منجمان برای رصد
کهکشان‌های دوردست استفاده از نور یک ستاره یا کهکشان نزدیک برای رصد اهداف
دورتر است که به آن لنز گرانشی می‌گویند.
این پدیده، که به "همگرایی گرانشی" نیز معروف است، با آنچه که لنزها بر
روی پرتوهای نور تولید می‌کنند، قابل مقایسه بوده و به عنوان نوعی ذره بین
عمل کرده و اندازه و میزان تصویر ظاهری شیء اصلی را تغییر می‌دهد.
همگرایی گرانشی هنگامی روی می‌دهد که نور یک چشمه درخشان بسیار دور
(مانند یک اختروش) در مسیرش تا رصدگر، از کنار جسم پرجرم دیگری (مانند یک
خوشه کهکشانی) بگذرد و مسیرش خمیده شود. جسم میانی عدسی گرانشی نامیده
می‌شود. این پدیده یکی از پیش‌بینی‌های نظریه نسبیت عام اینشتین است.
با این که این تکنیک بسیار کمک‌کننده است اما یافتن منابع نوری که بتوان از آنها به عنوان لنز گرانشی استفاده کرد کار ساده‌ای نیست.
حال گروهی از محققان اروپایی با استفاده از یک سامانه هوشمند مبتنی بر
شبکه‌های عصبی موفق شده‌اند 56 منبع نور کهکشانی جدید که مناسب استفاده به
عنوان لنز گرانشی هستند را شناسایی کنند.
برای یافتن این منابع محققان با کنار هم قرار دادن چندین تصویر گرفته
شده از رصدهای مختلف و عرضه آن به سامانه هوشمند موفق شدند لنزهای گرانشی
جدید را شناسایی کنند.
دکتر "کارلو انریکو پتریلو"(Carlo Enrico Petrillo) محقق ارشد این پروژه
از الگوریتم‌های مشابه الگوریتم گوگل برای بازی "گو"(دوز چینی)، استفاده
کرده و در این رابطه گفته است: این اولین بار است که از چنین الگوریتمی
برای کشف اهداف کهکشانی استفاده شده است و با توجه به اینکه حجم داده‌های
کهکشانی روز به روز در حال افزایش است ما نیاز به سامانه‌های هوشمندی داریم
که مدت زمان تجزیه و تحلیل این داده‌ها را کاهش دهند.
مجموعه داده‌های اولیه این سامانه از بیش از 21 هزار و 700 نمونه عکس که
بوسیله تلسکوپ‌های مختلف آژانس فضایی اروپا گرفته شده‌اند، تشکیل شده
است.
در ابتدا داده‌های این سامانه از 761 لنز گرانشی کشف شده حکایت داشت که پس از بررسی و پالایش داده‌ها محققان به عدد 56 رسیدند.
در حال حاضر این 56 منبع نور می‌بایست با استفاده از تلسکوپ‌های فضایی مورد ارزیابی قرار بگیرند تا صحت عملکرد آنها تایید شود.
نکته جالب توجه این است که این سامانه موفق شد دو نمونه‌از لنزهای
کهکشانی را کشف کند اما موفق به شناسایی سومین لنز گرانشی نشد و محققان
دلیل این اتفاق را کوچک بودن مورد سوم عنوان کرده‌اند.
نتایج این تحقیق را می‌توانید در این لینک مشاهده کنید.