طراح و سازنده زلزله سنج نوری با اشاره به افزایش دقت در این نوع از زلزله سنج ها گفت:این محصول با یک دهم هزینه در داخل کشور ساخته شده و در مرحله ساخت نمونه صنعتی است.
شمس الدین اسماعیلی روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد
لرزه سنج ها و انواع آنها گفت: لرزه سنج ها امواج و ارتعاشات درونی زمین را
شناسایی می کنند و داده های این ابزارها دانشمندان علم زلزله شناسی را در
شناخت و پیش بینی رفتارهای آتی گسل های زمین کمک می کند.
وی با اشاره به
اینکه لرزه سنج ها جزو ابزارهای دقیق هستند، افزود: این ابزارها ارتعاشات
را حتی با دامنه های بسیار کم در حد زیر میکرون تشخیص می دهند و به چند
دسته کلی تقسیم می شوند؛ دسته اول زلزله سنج های باند کوتاه/ shortperiod
که زلزله های روی داده در حوزه های نزدیک را با بزرگی حدود 3 ریشتر تشخیص
می دهند، دسته دوم زلزله سنج های میان باند/midband زلرله های تا چند صد
کیلومتر و با بزرگی بیش از 4 ریشتر و دسته سوم زلزله سنج های باند
پهن/broadband که زلزله های در فاصله بسیار دور با بزرگی قابل توجه از
4ریشتر به بالا را دریافت می کنند.
وی در پاسخ به این سوال که از چه
علوم و فناوری هایی در ساخت زلزله سنج ها استفاده می شود توضیح داد: در هر
سه دسته فناوری های مختلفی به کار می رود که شامل بخش مکانیکی شامل سیستم
های نوسانگر و علم مکانیک، الکترونیک برای سیستم های الکترومغناطیسی زلزله
سنج و فیزیک نوری برای زلزله سنج های نوری استفاده می شود.
وی که دانش
آموخته فیزیک، ژئوفیزیک و زلزله شناسی در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی
ارشد و دکتری است افزود: متداول ترین لرزه سنج ها در کل دنیا با تغییر شار
مغناطیسی گذرنده از یک سیم پیچ عمل می کنند.
اسماعیلی در مورد این سیستم
ها توضیح داد: اما لرزه سنج های مغناطیسی بر اساس القای مغناطیسی عمل می
کنند و مزایا و معایبی داشته اند؛ به همین دلیل دانشمندان از سال 2006 سراغ
سیستم های نوری رفتند زیرا این روش ها مزیت های بیشتری نسبت به سیستم های
قدیمی دارند.
وی در مورد مزایای لرزه سنج های نوری گفت: این لرزه سنج ها
دقت و حساسیت بیشتری در اندازه گیری جابجایی امواج لرزه ای داخل زمین
دارند به همین دلیل کیفیت و کمیت داده هایی که به دانشمندان از این جابجایی
ها می دهند بیشتر است.
وی افزود: همچنین این سیستم ها از نویزهای
الکترومغناطیسی تاثیر نمی گیرند و از لحاظ اکترونیکی ساده تر خواهد بود؛
هزینه ساخت تجهیزات آنها نیز کمتر است.
اسماعیلی با توضیح اینکه لرزه
سنج نوری را با روش جدیدی ساخته است گفت: تاکنون فقط دانشمندان آمریکایی و
ایتالیایی سراغ ساخت لرزه سنج نوری با روش تداخل سنجی مایکلسون رفته اند؛
ولی برای اولین بار با استفاده از روش نوری ماره این لرزه سنج را ساختیم و
جواب های خیلی خوبی گرفتیم. نتیجه این کار نشان داد این روش قابلیت بالایی
برای تولید نسل جدیدی از لرزه سنج های نوری در دنیا دارد و به دلیل دست
یافتن به همه فناوری های آن می تواند کاملا و 100 درصد بومی باشد.
وی در
مورد روند تولید ساخت این لرزه سنج گفت: ساخت این محصول ابتدا به عنوان
پایان نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه علوم پایه زنجان آغاز کرده و در مقطع
دکتری در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی علوم زلزله ادامه دادم و
به نمونه موفق آزمایشگاهی رسیده ام.
اسماعیلی گفت: با توجه به این
موفقیت دنبال حمایت هستیم تا محصول تجاری سازی شده و نمونه صنعتی و قابل
استفاده در محیط های میدانی و صحرایی تولید شود.
وی در مورد هزینه تولید
این زلزله سنج نیز گفت: در حالیکه زلزله سنج های الکترومغناطیسی خارجی از
چند ده میلیون تا چندصد میلیون تومان برای کشور هزینه دارند این محصول با
یک دهم هزینه در داخل ساخته شده است.
وی با اشاره به اینکه ساخت این
زلزله سنج 8 سال به طول انجامیده است، توضیح داد: این محصول ثبت اختراع
شده، تاییدیه علمی گرفته و جزء اختراعات برگزیده انتخاب شده است.
اسماعیلی
در مورد هزینه های تولید آن نیز گفت: بخش از هزینه ها را دانشگاه و
پژوهشگاه محل تحصیل من تامین کرد و بخش عمده ای را شخصی هزینه کردم.
وی
در پایان گفت: با توجه به اینکه ایران جزو 10 کشور مستعد زلزله های بزرگ
دنیاست، استفاده از داده های زلزله سنج هایی که زلزله های خرد و بزرگ را
تشخیص دهد ضروری است، زلزله سنج های مراکز مختلف باید بسته ارتعاشات و
امواج درونی زمین را بتوانند در باند وسیعی آشکارسازی و ثبت کنند.
اسماعیلی
افزود: ثبت و تحلیل این داده ها برای توصیف لرزه های بعدی زمین مفید است و
با سوابق تاریخی محل می تواند در شناسایی گسل های فعال منطقه کمک کند؛ ضمن
اینکه این داده ها باید پیش از ساخت سازه های بزرگ مانند سدها و پل ها نیز
به کار رود.