استاد زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی با بیان اینکه به نظر می‌رسد با استفاده از فناوری هارپ بتوان زلزله‌های کوچک و سطحی در حد 3 را در سطح زمین تحریک کرد،‌ گفت: لرزه‌های ناشی از انفجار با زلزله‌های ناشی از جنبش در گسل‌های فعال قابل تفکیک هستند؛ از این رو در کل کره زمین امکان پنهان‌کاری برای هیچ کشوری وجود ندارد.

دکتر مهدی زارع، استاد زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در گفت‌وگو با ایسنا،‌ سیستم هارپ را یک پروژه پژوهشی دانست که در سال 1993 برای بررسی و پژوهش درباره لایه یونوسفر با استفاده از امواج رادیویی ELF/ULF/VLF تاسیس شده‌ است.

وی ادامه داد: این تاسیسات مشترکا توسط نیروهای هوایی و دریایی آمریکا، دانشگاه آلاسکا در فیربنکس و نزدیک به ۱۵ دانشگاه آمریکایی دیگر اداره و استفاده می‌شود.

زارع، شرکت سازنده این تاسیسات را شرکتی به نام BAE Advanced Technologies ذکر کرد و یادآور شد: این سامانه از مجموعه آنتن‌های مخصوص شامل ۱۸۰ برج آنتن آلومینیومی به ارتفاع 50.33 متر تشکیل شده که بر روی زمین پهناوری به مساحت ۲۳ هزار متر مربع در آلاسکا نصب شده‌ است.

به گفته این محقق، این آنتن‌ها امواج مافوق کوتاه ELF/ULF/VLF را با 3.6 مگاوات ERP تولید کرده و به یونوسفر می‌فرستند.

استاد زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله تاکید کرد: بر این اساس «هارپ» پروژه‌ای علمی است و از طریق آن دانشمندان با ایجاد تغییراتی در یونوسفر که دورترین و ناشناخته‌ترین بخش جو زمین است، امکان مطالعه در مورد آن را پیدا کرده و آن را به صورت یک آزمایشگاه طبیعی در می‌آورند.

وی با بیان اینکه «هارپ» این کار را با امواج رادیویی فرکانس بالا که توسط رادارهای خود منتشر می‌کند انجام می‌دهد، خاطر نشان کرد: بخشی از این امواج در ارتفاع ۱۰۰ تا ۳۵۰ کیلومتری از سطح زمین جذب شده و باعث افزایش شتاب الکترون‌ها در آن منطقه و در نتیجه گرم شدن یونوسفر می‌شوند.

زارع با تاکید بر اینکه لایه یونوسفر تشعشات خطرناک «ماورای بنفش» و «پرتو ایکس» خورشید را جذب می‌کند، اظهار کرد: این لایه مانند سقفی از ورود آنها به زمین جلوگیری می‌کند تا زندگی بر روی کره زمین امکان‌پذیر شود.

عضو وابسته شاخه زمین‌شناسی گروه علوم پایه فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، اضافه کرد: همچنین به دلیل محیط الکتریکی موجود در یونوسفر از این لایه برای بازتاب موج‌های رادیوئی به اطراف زمین استفاده می‌شود. اگر این لایه به هر دلیلی دچار اختلال شود، اثرهای زیادی بر روی زمین گذاشته و زیستن را مختل می‌کند.

شایعاتی که درباره «هارپ» مطرح شد

زارع با اشاره به تاریخچه «هارپ»، گفت: هارپ در دوران جنگ سرد با این هدف راه‌اندازی شد که روش‌هایی را برای ارتباط با زیردریایی‌های مجهز به سلاح اتمی کشف کند.

به گفته این محقق، این زیردریایی‌ها در آن زمان اهمیت راهبردی فراوانی داشتند؛ چرا که اصل «تضمین نابودی متقابل» در جنگ اتمی را محقق می‌ساختند.

وی با بیان اینکه این پروژه حتی از قبل از ساخت خود با شایعات فراوانی در مورد هدف و کاربردهای آن گره خورده‌ است، ادامه داد: تئوری‌های توطئه گوناگونی در مورد آن مطرح شده و از انتشار پرتوهای مرگ تا کنترل ذهن به آن نسبت داده شده است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله خاطر نشان کرد: تکمیل هارپ حدود 2 دهه طول کشیده و 250 میلیون دلار هزینه‌های ساخت و عملیاتی آن بوده ‌است.

ارتباط هارپ با زلزله

استاد زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی در خصوص ارتباط هارپ با رخدادهای لرزه‌ای، گفت: اینکه بتوان با این فناوری هارپ یا انفجار یا تحریک زلزله‌های مهمی مانند زلزله بم 5 دی ماه 1382 یا زلزله سراوان در 27 فروردین 92  ایجاد کرد، جواب منفی است؛ چون مثلا ژرفای زلزله بم در 8 کیلومتری بوده و زلزله سراوان در ژرفای 63 کیلومتری رخ داده است.

وی تاکید کرد: هیچ بشری در هیچ جا حتی با فناوری هارپ نتوانسته پدیده‌ای طبیعی در این ژرفا را تحریک کند یا بر آن اثر بگذارد.

زارع با تاکید بر اینکه اثر بشر از طریق هارپ یا فناوری‌های دیگر معمولا بر پدیده‌هایی است که در سطح زمین یا نزدیک آن رخ می‌دهند، خاطر نشان کرد: بنابراین اغراق در این مساله به شبه علم و طرح مسائل غیر علمی و باورهای غیر واقع‌بینانه می‌انجامد.

وی همچنین توضیح داد: ضمنا پدیده‌ای مانند زلزله‌ها از نظر اندازه و مکانیسم امروزه توسط ده‌ها، صد و گاه هزاران ایستگاه لرزه‌نگاری در جهان ثبت و رصد می‌شوند و این طور نیست که کسی بتواند با نظریه‌های خیالی آنها را توضیح دهد.

این محقق زلزله‌شناسی زلزله‌ها را پدیده‌ای قابل بررسی و مطالعه و توضیح تشریح دقیق دانست و اظهار کرد: از این رو نباید نه در مورد زلزله‌ها و نه در هیچ پدیده دیگری در جهان واقع، به دنبال خیال و شبه علم برای تشریح آنها برویم.

ایجاد زلزله کوچک با «هارپ»، آری یا خیر؟

وی با طرح این سوال که وقتی داده و اندازه‌گیری و رصد علمی امکان‌پذیر است، چرا باید به دنبال شبه علم و نشریه‌های خیالی باشیم، اضافه کرد: البته به نظر می‌رسد با استفاده از فناوری «هارپ» بتوان زلزله‌های کوچک و سطحی را در سطح زمین تحریک کرد. بنابراین انتظار تحریک رخداد زمین‌لرزه‌ای تا بزرگای حدود 3 را چه بسا بتوان از این فناوری داشت.

زارع ادامه داد: ولی زلزله‌های شدید و مخرب شناخته شده تاکنون همگی زمین‌ساختی (ناشی از جنبش در گسل‌های فعال) بوده‌اند و جنبش در آنها نه ربطی به «هارپ» داشته و نه به انفجارهای مختلف از جمله هسته‌ای یا غیر آن.

عضو وابسته شاخه زمین‌شناسی گروه علوم پایه فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران یادآور شد: از سوی دیگر انفجارها (هسته‌ای و غیر هسته‌ای) به خوبی در ایران و سایر کشور ها با استفاده از علم زلزله‌شناسی و سایر علوم فیزیکی قابل تفکیک از زلزله‌های طبیعی هستند و هرگاه انفجاری در دنیا رخ دهد ده‌ها و گاه صدها ایستگاه آنها را ثبت می‌کنند.

وی با بیان اینکه نگاشت این نوع انفجارات مشخصات و ویژگی‌های خاص انفجاراتی را دارند که با زلزله‌های طبیعی کاملا متفاوت هستند، اظهار کرد: بنابراین عملا در روی کل کره زمین امکان پنهان‌کاری برای هیچ کشور وجود ندارد، حتی اگر تمام ایستگاه‌های لرزه‌ای آن کشور در هنگام انفجار خاموش شده باشند.