محققان ناسا با بررسی داده‌های 7.5 سال گذشته تلسکوپ فضایی "فرمی"(Fermi) به 77 منبع ناشناخته ارسال اشعه گاما برخورده‌اند.

به گزارش ایسنا و به نقل از دیلی‌میل، "فرمی" یک تلسکوپ فضایی رصدگر پرتوی گاما است که در مدار نزدیک زمین به رصد آسمان می پردازد. این تلسکوپ فضایی در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ توسط موشک"دلتا 2" به فضا پرتاب شد.

محققان "سازمان فضایی آمریکا"(ناسا) موفق شدند در بررسی 4547 تابش گامایی ثبت شده بوسیله تلسکوپ فرمی 518 منبع ارسال اشعه گاما را شناسایی کردند که 77 مورد از آنها ناشناخته بوده و سبب ایجاد یک کلاس طبقه‌بندی جدا برای اشعه گامای ارسالی از طرف آنها شده است.

گرچه شک‌هایی وجود دارد که این اشعه‌ها از هسته‌های فعال کهکشانی ارسال شده باشند اما ممکن است ثبت آنها بوسیله تلسکوپ فرمی به خاطر پدیده‌های ناشناخته در فضا باشند.

"انفجار پرتو گاما"(Gamma-ray burst) به فوران ناگهانی و شدید پرتو گاما در اعماق کیهان گفته می‌شود. این پدیده دهها سال به عنوان یکی از پدیده‌های مرموز اخترشناسی شناخته می‌شد. امروزه معلوم شده‌ است که برخی از این انفجارها مربوط به ابرنواخترها، و برخی دیگر مربوط به "مغنااخترها" هستند.

کشف این انفجارها به دهه ۱۹۶۰ باز می‌گردد. در آن زمان تعدادی از ماهواره‌های نظامی "بادبان" که برای ردیابی انفجارهای هسته‌ای اتحاد جماهیر شوروی از سوی آمریکا به جو زمین پرتاب شده بودند، به جای تشخیص انفجار هسته‌ای بر روی زمین، انفجاری بسیار نیرومندتر را در پشت خود و در ژرفای کیهان یافتند.

ماهواره‌های نظامی بادبان به منظور آشکارسازی انفجارهای هسته‌ای ناقض قرارداد ممنوعیت آزمایش‌های هسته‌ای طراحی و پرتاب شده بودند. تا سال ۱۹۹۰ هیچ‌یک از منابع این پرتوها کشف نشده بود و تنها چیزی که دانشمندان در مورد سرچشمه آن‌ها می‌دانستند این بود که آن‌ها از فضای بیرون جو زمین سرچشمه می‌گیرند.

"برتو مونارد" (Berto Monard) نخستین اخترشناس آماتوری است که یک انفجار پرتو گاما را مشاهده کرد. "برتو مونارد" که در آفریقای جنوبی زندگی می‌کند، این فوران گاما را در روز ۲۵ ژوئیه ۲۰۰۳، هفت ساعت بعد از فوران اصلی با تلسکوپ ۱۲ اینچی یا حدوداً ۳۰ سانتی‌متری‌اش رصد کرد.

ماهواره "سوئیفت " که متعلق به "سازمان فضایی آمریکا"(ناسا) است، نشان داده‌است که خیلی از فوران‌های پرتو گاما، انفجارهایی همانند ابرنواخترهایی هستند که در پایان عمر ستارگان ابرپرجرم به وجود می‌آیند.

بر پایه برخی از نظریات، در این انفجارها، هسته زیرین ستاره مستقیما یک سیاهچاله ستاره‌وار را تشکیل می‌دهد.

انرژی آزاد شده ناشی از این عمل، 100 بار بیشتر از انرژی آزاد شده در ایجاد منشاء یک ستاره نوترونی است. این پدیده‌ها میان چند صدم ثانیه و چند ساعت دوام می‌آورند.

با توجه به زودگذر بودن این پدیده، ظاهراً مکان‌یابی چشمه آن‌ها باید کار مشکلی باشد، اما این طور نیست. خود انفجار گاما زودگذر است و معمولا حدود چند ثانیه طول می‌کشد، اما در کنار پرتو گاما امواج رادیویی و گاه نور مرئی نیز از محل انفجار ساطع می‌شود و بر خلاف پرتوهای گاما پیامدهای رادیویی آن می‌توانند تا هفته‌ها ادامه داشته باشند.

محققان ناسا اعلام کرده‌اند این دسته‌بندی جدید می‌تواند راه را برای شناسایی بهتر این انفجارها و منابع آنها هموار کند.

"رولف بوهلر"(Rolf Buhler) محقق ارشد این تحقیق گفت: در بیشتر موارد ما با هسته‌های فعال کهکشانی مواجه هستیم اما این موضوع وجود منابع جدید و شناخته‌نشده در این زمینه را غیرممکن نمی‌داند.