ماه بزرگی که فردا شب خواهیم دید

از حدود ده روز پیش خبری با عنوان «بزرگ‌ترین ماه دوران زندگی خود را در شب 24 آبان ببینید» تمام پایگاه‌های خبری و فضای مجازی را پر کرد. باز هم پای ماه در میان بود و چه چیزی مسحورکننده‌تر از تماشای ماه؟!

به گزارش جام جم، آیا قرار است فردا شب بزرگ‌ترین قرص ماه را در یک بازه زمانی 86 ساله در آسمان ببینیم؟ پاسخ این سوال مثبت است! فردا دوشنبه 24 آبان 1395، ماه کامل در ساعت 14 و 54 دقیقه به وقت ایران در فاصله حدود 356 هزار و 511 کیلومتری از زمین قرار خواهد گرفت و ساعت 17 و 22 دقیقه به ترتیب مراکز سه کره خورشید، زمین و ماه روی یک صفحه قرار می‌گیرند و صددرصد قرص ماه می‌درخشد. نکته جالب این است که آن زمان مثلا در تهران آفتاب در ساعت 17 و 2 دقیقه غروب می‌کند و به این ترتیب 20 دقیقه پس از غروب خورشید با نگاه به افق مشرق می‌توانید شاهد طلوع نزدیک‌ترین و بزرگ‌ترین قرص ماه بدری باشید که از سال 1327 تا 1413 هجری شمسی در ایران و البته در جهان طلوع خواهد کرد. بله، ماه بزرگ‌تر دیده می‌شود، ولی نه آنقدر که می‌گویند و ما تصور می‌کنیم!

فردا شب چه اتفاقی می‌افتد؟

کره ماه به عنوان تنها قمر زمین در مداری بیضوی به دور سیاره ما در حال گردش است. حدود هر 3/27 روز یک بار، ماه به دور زمین می‌چرخد. می‌دانید برخلاف دایره که یک مرکز در وسط خود دارد، بیضی دارای دو کانون است و زمین در یکی از کانون‌های مدار بیضوی ماه به دور زمین قرار دارد. پس ماه در مسیر گردش خود به دور زمین بعضی وقت‌ها نزدیک‌تر به زمین است و بعضی وقت‌ها دورتر. به بیان روشن‌تر می‌توان گفت وقتی ماه در مدارش در نزدیک‌ترین فاصله از زمین قرار داشته باشد، حدود 356 هزار و 400 کیلومتر از زمین فاصله دارد و وقتی در دورترین فاصله از زمین باشد، حدود 406 هزار کیلومتر از زمین دور است. این یعنی کره ماه در مسیر گردش ماهانه خود به دور زمین حدود 50 هزار کیلومتر نسبت به زمین دور و نزدیک می‌شود، تقریبا حدود 50 برابر فاصله تهران ـ مشهد!

موقعیتی از مدار ماه که نزدیک‌ترین فاصله از زمین را دارد، جای ثابتی در مدار نیست. از این رو ممکن است زمانی که هلال ماه را در آسمان می‌بینیم، ماه در نزدیک‌ترین فاصله از زمین باشد، یا وقتی ماه را در وضعیت ماه کامل می‌بینیم یا حتی وقتی هلال نصفه (ماه تربیع) را در آسمان می‌بینیم ماه در نزدیک‌ترین فاصله از زمین باشد. در واقع خود موقعیت نزدیک‌ترین فاصله ماه از زمین در مدار ماه با دوره تناوب آرامی که چند سال طول می‌کشد به آرامی در حال جابه‌جا شدن است. اکنون ماه در موقعیتی قرار دارد که وقتی در وضعیت ماه بدر (ماه کامل یا ماه شب چهاردهم) قرار می‌گیرد، در نزدیک‌ترین فاصله از زمین خواهد بود. در حالی که مثلا آبان سال آینده این گونه نخواهد بود و ماه شب چهاردهم 12 آبان 1396 در حالی رخ خواهد داد که ماه ده هزار کیلومتر نسبت به امسال دورتر است و حدود 366 هزار کیلومتر از ما فاصله دارد.

ماه را در نزدیک‌ترین فاصله از زمین چگونه می‌بینیم؟

اگر ماه کامل در نزدیک‌ترین فاصله از زمین باشد، اتفاقی که می‌افتد این است که فقط اندکی نسبت به حالت عادی در آسمان بزرگ‌تر دیده خواهد شد. این مقدار اندک آنقدر نیست که با چشم غیرمسلح برای مردم عادی قابل تشخیص باشد.

اگر سال‌های قبل (وقتی ماه کامل در شرایطی رخ می‌داد که کره ماه در دورترین فاصله از زمین قرار داشت) عکسی از ماه گرفته باشید و فردا شبش با همان لنز و با همان بزرگنمایی از ماه عکس گرفته باشید و این دو عکس را کنار هم بگذارید، خواهید دید فقط در حد چند درصد قرص ماه بزرگ‌تر ثبت شده است. بنابراین فردا شب به هیچ وجه قرار نیست قرص ماه عجیب و غریبی را در آسمان ببینیم. هرچند پیشنهاد می‌کنم اگر دوربین دوچشمی شکاری در خانه دارید یا به تلسکوپ دسترسی دارید، حتما این فرصت را غنیمت بشمارید و قرص زیبای ماه را با این ابزار تماشا کنید.

فردا شب به روال معمول همه ماه‌ها، در مناطق ساحلی شاهد جزر و مد شدیدی خواهیم بود. همیشه در شب اول و شب چهاردهم ماه قمری، شدید‌ترین جزر و مد در مناطق ساحلی رخ می‌دهد و سطح آب نسبت به شب‌های دیگر ، اختلاف بیشتری هنگام وقوع جزر (پایین رفت آب) و مد (بالا آمدن آب) نشان می‌دهد. فردا شب نیز این شرایط کاملا عادی است و مطابق پیش‌بینی دریانوردان خواهد بود و اتفاق غیرمترقبه‌ای در جزر و مد رخ نخواهد داد.

غروب فردا ماه را تماشا کنید، از زیبایی و شکوهش الهام بگیرید و فراموش نکنید ماه را هیچ وقت تا این حد نزدیک، دست کم تا سال 1413 نخواهید دید.