* انسانها هزاران سال پیش که از آفریقا بیرون آمدند، آسمان شبهایشان متفاوت با چیزی بود که مردمان امروزی میبینند. و انسانهای هزاران سال دیگر نیز بینندهی چشمانداز دیگری از آسمان خواهند بود.
در ویدیویی که از سوی سازمان فضایی اروپا و بر پایهی دادههای فضاپیماهای گایا و ماهوارهی هیپارکوس منتشر شده، دگرگونیهای صورت فلکی شکارچی (به عربی: جبار) را در درازنای ۴۵۰ هزار سال آینده میبینیم. این ویدیو خود بخشی از یک ویدیوی بزرگتر است که جابجایی بیش از ۲ میلیون ستاره را در ۵ میلیون سال آینده نشان میدهد.
شاید به نظر برسد ستارگان در گنبد آسمان جایگاه ثابتی دارند و نسبت به یکدیگر جابجا نمیشوند، ولی آنها بیحرکت نیستند، حتی با این که هر شب آنها را نسبت به هم یک جا میبینیم. جابجایی ستارگان به اندازهای کُند انجام میشود که دههها -و اغلب سدهها- زمان میبرد تا حتی اندکی از دیدگاه زمینیان جایشان تغییر کند.
جایگاه آنها از چشم ما به کمک یک سامانهی مختصات در کرهی آسمان سنجیده میشود که در آن، فاصلهی یک افق تا افق دیگر ۱۸۰ درجه است. جابجایی ستارگان در آسمان به نام حرکت خاص (جنبش سره) خوانده شده و با "ثانیهی قوس" در سال، یا گاهی در سده اندازه گرفته میشود (هر ثانیهی قوس برابر با ۱/۳۶۰۰م یک درجهی قوس است). یک ثانیهی قوس همارز ۱/۱۸۰۰م قطر ماه از دید زمین است.
برای نمونه، بر پایهی دادههای هیپارکوس در سال ۲۰۰۷، سریعترین حرکت خاص یک ستاره از آنِ ستارهی بارنارد در فاصلهی ۶ سال نوری است که به ۱۰.۳ ثانیهی قوس در سال میرسد. ستارهی بارنارد تا حدود ۱۸۰ سال دیگر، مسافتی همارز پهنای قرص کامل ماه را در آسمان زمین خواهد پیمود.
در صورت_فلکی_شکارچی، درخشانترین ستارگان بسیار کندتر از ستارهی بارنارد حرکت میکنند، زیرا فاصلهی میانگینشان از زمین صدها سال نوریست؛ بر پایهی دادههای هیپارکوس، ستارهی سرخفام شبانشانه (به عربی: ابطالجوزا) تنها ۰.۰۲۶ ثانیهی قوس در سال جابجا میشود. این در ۱۰ هزار سال میشود ۰.۰۷ درجه (انگشت کوچک انسان که در فاصلهی بازو نگه داشته شود، حدود ۱ درجه است).
در این ویدیو، جابجاییهای ستارگان در گذشته بازسازی شده و برای آینده به کار رفته است. ابطالجوزا که اکنون از دیدگاه زمین، شانهی چپ شکارچی را نشان میدهد، در زمانی به نسبت کوتاه -تا ۱۰۰ هزار سال دیگر- از چارچوب ویدیو که ۲۰ در ۴۰ درجه را میپوشاند بیرون میرود.
در این میان، شکل کلاسیک کمربند شکارچی به نسبت پایدار میماند، جایگاه ستارگان پای شکارچی، کاپا شکارچی، و گاما شکارچی -ستارگانی که به ترتیب، شانهی راست، پای چپ، و پای راست شکارچی را نشان میدهند- نیز همینطور.
خوشهی اشتران ماده (به عربی: قلائص) که اکنون در صورت فلکی گاو است، از سمت راست چارچوب به بالا، سمت چپ میرود و همچنان که درخشانترین ستارهی گاو، ستارهی پسرونده (دبران) کمی به سمت جنوب میرود، این خوشه هم به شکارچی نزدیکتر میشود. شکارچی و بسیاری از صورتهای فلکی آشنا که برای هزاران سال راهنمای کشتیها و سرچشمهی داستانها و افسانهها بودهاند در آینده به کلی دگرگون خواهند شد، همان گونه که در گذشته پیکرهی دیگری داشتند.
برگرفته از http://www.1star7sky.com/