گذر هنگامی رخ می‌دهد که سیاره‌ای از جلوی ستاره‌ی‌ مادرش بگذرد. در منظومه‌ی شمسی از نگاه ناظر زمینی، گذر فقط برای سیاره‌های درونی، یعنی عطارد و زهره، روی می‌دهد. شاید از خود بپرسید که با این تعریف و از آن‌جا که دوره‌ی گردش این دو سیاره به دور خورشید از دوره‌ی گردش زمین کوتاه‌تر است، پس چرا ما در هر سال با چند گذر روبه‌رو نیستیم؟
در پاسخ باید گفت که به علت حرکت انتقالی زمین، از دید ناظر زمینی این طور به نظر می‌رسد که خورشید در سال مسیر مشخصی را در آسمان طی می‌کند که به آن «دایره‌البروج» می‌گویند. از سوی دیگر، سیاره‌ها از نگاه ما مسیری ظاهری را در آسمان طی می‌کنند که به آن «منطقه‌البروج» می‌گویند. اگر در این گردش، صفحه‌ی مداری زمین، عطارد و زهره یکسان بود باید در هر سال شاهد اختفا و گذر این دو سیاره می‌بودیم. اما آن‌چه‌ فرصت دیدن گذر آن‌ها را هیجان‌انگیز و جالب می‌کند این است که صفحه‌ی مداری عطارد و زهره با صفحه‌ی دایره‌البروج زاویه‌ی اندکی می‌سازد و فقط وقتی می‌توانیم گذر را ببینیم که این دو سیاره‌ در حال عبور از نقطه‌ی برخورد مدار خود و صفحه‌‌ی دایره‌البروج هستند (به این نقاط برخورد گره می‌گویند).
در قرن حاضر گذر سیاره‌ی عطارد در ماه‌های اردیبهشت و آبان روی می‌دهد. در آبان ماه، عطارد در حال عبور از گره‌ی صعودی است و در مدار (تقریباً) بیضوی خود به خورشید نزدیک‌تر است. قطر ظاهری این سیاره هنگام عبور ۱۰ ثانیه‌ی قوسی است (این را در نظر بگیرید که عطارد فقط ۱/۱۹۴ قطر ظاهری خورشید است). اما در اردیبهشت ماه، این سیاره از گره‌ی نزولی عبور خواهد کرد و به زمین نسبت به خورشید نزدیک‌تر است (با اندازه‌ی ظاهری ۱۲ ثانیه‌ی قوسی).
خوشبختانه امسال ما گذر را درحالتی خواهیم دید که عطارد به زمین نزدیک‌تر است و رصد آن بسیار جذاب خواهد بود. هیجان دیدن این پدیده هنگامی بیشتر می‌شود که بدانید تا ۳۳ سال دیگر این گذر در اردیبهشت ماه رخ نمی‌دهد.
یزد در روزهای ۱۹ و ۲۰ اردیبهشت سال ۱۳۹۵ با کارگاهی دو روزه در شهر مهریز میزبان رصدگران سراسر کشور خواهد بود. با شرکت در این کارگاه که به همت دانشگاه یزد برگزار می‌شود می‌توانید رصد گذر عطارد را در آسمانی آبی و پاک تجربه کنید.
این کارگاه میزبان دانشمندان فرانسوی از مؤسسه‌ی اخترفیزیک پاریس، رصدخانه‌ی پاریس، دانشگاه نیس و دانشمندان ایرانی از دانشگاه‌های تبریز، یزد و سیستان و بلوچستان، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و انجمن نجوم ایران خواهد بود.

برای شرکت در کارگاه دو روزه ی یزد به این نشانی مراجعه کنید:
http://confs.yazd.ac.ir/Mtransit2016/post.aspx?id=478


منبع: canot.ir